Перевод: с грузинского на русский

с русского на грузинский

არს ერთი

  • 1 ერთი

    სათვალავსა შინა პირველი ნივთი, რომლისაგან დაიწყების აღრიცხვა (დაბად. 1:5, 9; ფსალ. 83, 10), един, один.
    ხოლო ვითა ერთი ღმერთი, რომლისა გარეშე არა არს სხვა (ეფეს. 4, 6) един, единый.
    კუალად ითქმის ერთი პური მაჭამე, ერთი წყალი დამალევინე. ერთი აქ ჰნიშნავს კერძოსა, რაოდენიცა ვისთჳს სახმარ არს.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ერთი

  • 2 დანგი

    წონა 3 კერატისა, ანუ 12 ქერის მარცულისა, ხოლო 20 დანგი 1/6 არს ერთი სატირი, ანუ ერთი დიდრაქმა (იხილენ ლექსნი ესე, გამოს. 30, 13) цата; არამედ საზოგადოსა შინა ხმარებასა დანგი არს მისხლის მეექვსედი, ანუ ერთის ვეცხლის შაურიანის წონა, რამეთუ 6 შაური ძველი ტფილისის ვეცხლის ფული არს ერთი მისხალი. ესე იხილების ძველთა შინა თამასუქთა, სადაც ვითარება ვეცხლის ფულთა ესრეთ აღწერილ არს: ავიღე ამდენი თუმანი ქალაქის სირმა აბაზი ოთხ დანგიანი და სხ. ( ნახე ლიტრასთან) (1/6 часть золожника).

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > დანგი

  • 3 უშტი

    სხვარიგი მუზნური თულა, რომელიც ათით განმრავლდება, счисление логарифмов, ხოლო საკუთრად უშტი არს ათი მილლიონი, ვითა იხილვების წინამდებარესა შინა ტაბლიცასა:
    - ათი, ანუ ათჯერ ერთი (10)
    - ასი, ანუ ათჯერ ათი (100)
    - ათასი, ანუ ათჯერ ასი (1000)
    - ათი ათასი, ანუ ათჯერ ათასი (10.000)
    ათი ათასი, ანუ ბევრი
    - ასი ათასი, ანუ ათჯერ ბევრი (100.000)
    ასი ატასი, ანუ ბევრის ბევრი
    - მილლიონი, ანუ ათჯერ ბევრის ბევრი (1.000.000)
    უშქარი, ანუ მილლიონი
    - ათი მილლიონი, ანუ ათჯერ მილლიონი, ან ათჯერ უშქარი (10.000.000)
    უშქარის უშქარი, რომელია უშტი, ანუ ათი მილლიონი
    - ასი მილლიონი და შემდგომი, ანუ ათჯერ უშტი (100.000.000)
    უშტის უშტი, რომელია ასი მილლიონი

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > უშტი

  • 4 კოდი

    წონა 10 ლიტრისა ( ნახე საწონი და საწყაო), вес в 2¼ пуда.
    ხოლო საწყაოს კოდი არს ერთი კასრი, ანუ 3 ჩანახი, გინა მოდა; კოდის ნახევარი არს ფოხალი, ქილაკი და მათხირი; ფოხალის ნახევარი არს გუში; გუშის ნახევარი - თაღარი ან ტაგარი.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > კოდი

  • 5 ჟამი

    I. დრო განსაზღურებელი (მარკ. 6, 35 და 11, 11) время. ს. ჟამ (ვახტ.).
    ოცდა მეოთხე ნაწილი დღე-ღამისა, საათი (მატ. 8, 13 და 20, 3 და შემდგომი), время. ჟამის ნაოთხალსა ეწოდების წენტილი, ანუ რუბი, четверть часа; ხოლო ცის მზომელობის ჟამის სათვალავი არს ესრეთ: ჟამსა აქუს 4 წენტილი, წენტილსა - 15 წამი, ანუ მინუტი, минута, წამსა - 60 წუთი, ანუ სეკუნდი, секунда; ნახევარწუტი არს ერთი კესი, ნახე ვარკესი - 1 მასი, ნახე ვარმასი - 1 არდი, ნახე ვარარდიმ - 1 მეყი, ნახე ვარმეყი - 1 წენი, ნახე ვარწენი - 1 ვაწე, ნახე ვარვაწე - 1 ბლისი, ნახე ვარბლისი - 1 ნივნი, ანუ ნვინი (ძველს ლექსიკონში დაწერილი ასე გაირჩა). მაშასადამე, ვაწე არს ტერცია, терция და ნივნი მეოთხედი ტერციისა.
    ჭირი, მომსხველი სენი, моровое поветрие, язва.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ჟამი

  • 6 ტერფი

    ფეხისა ქვეშეთი სიფართოვე (დაბად. 49, 17; ვეფხისტ. 1350), пята, стопа.
    ზომის ტერფი ფეხსაცმელითურთ, ამგუარი ხუთი ტერფი არს ერთი ნაბიჯი, ანუ ორჯელ ფეხის გარდადგმა ( ნახე ბიჯი).
    ტერფები მრავლობითად ეწოდების სამღუდელთმთავროსა ანუ საარხიმანდრიტოს მანტიის სამხრეებსა სხუას ფერისას, რომელიც უფრორე იქმნების წითელი, скрижали на мантии.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ტერფი

  • 7 წყალი

    ერთი ოთხთა კავშირთაგანი, ნოტიო, გრილი და ადჳლად დასათხეველი ( ნახე სტიხიოსთან) (დაბად. 1, 2 და შემდგომი; ფსალ. 1, 3), вода. სახენი ამისნი არიან: წყარო არს გამომდინარე სათავიდამ, მიწისა ანუ მთათა შინა; ფშანი მდინარეთ მახლობელ გამომდინარე, რომელიცა მუნითვე გამოიწურების; ვეძა წყარო მლაშე, ხოლო ფრე ჭათა, ჯურღმულთა და ლაკვთა შინა გამომდინარე და მუნვე მდგომი; ღრუდო ჯურღმულთა შინა ერთი მეორიდამ გატანილი წყალი; რა წყარონი შეჰკრბებიან და ჩაივლიან, ეწოდების ხევი და რა ხევები შეჰკრბებიან, შეიქმნების მდინარე. ზოგი ხევი დაშრება უწვიმობისგან და წვიმის დროს მოვარდნილს წყალს ეწოდება ღუარი და ნიაღვარი; გამდნარის თოვლის ღუარს - ლანჩქერი და სეტყჳსას - ლეშტერი. სადა ხევი გინა მდინარე მაღლით კლდესა ზედა გარდმოსდის, ჰქვიან გადმომჩქერვალე და დაბალთა კლდეთა ზედა ჩანჩქერი; სადა მდინარე ღრმად და მდოვრედ სდის, ეწოდება ლუბრმა და უფსკრული, გინა უძირო; მდოვრესა და არა ფრიად ღრმასა - მონიო და შნდო; მდინარეთ განსავალსა ცხენით ანუ ქვეითად - ფონი; სადა თხლად მდინარებს, რომელს სჩანს ქვიშა - თავთხელი, ვრაქია, კბოდოვანი და მეჩეჩი; მდინარედ კიდეს რაოდენზე განზედ ღრმად შესრული წყალი რა ტრიალებდეს - მორევი; რა ჩანჩქერი ღრმად ჩაიჭრება და ამოდუღვით ამოიჭრება, მცირეს ეწოდება გოჩქოჩანა და დიდს ზვირთი; სადა მონიო ჩაიღულარჭნება - ჭევლი; სადა მდინარე განიყოფება ნაწილებად და საშუალ მათსა დაშთებიან კუნძულნი, მას თჳთოეულ ნაწილს ჰქვიან ტოტი, შტო, დილაჯი და ნაკადული; ხელოვნებით გატანილს ტოტსა მინდორთ სარწყავად, ანუ წისქვილთ საბრუნებლად - რუ და რუსხმული; სადა მრავალნი მდინარენი დასრულდებიან, მუნ შესაკრებელსა მათსა ეწოდება ზღუა; სადა ზღუა დავიწროვდება, ანუ ორნი ზღუანი ურთიერთსა შეერთდებიან ვიწროითა გარდასადინებელითა, ეწოდება სრუტი, სორეტი, ხოლო დიდი ზღუა, გარემომცველი ხმელეთისა, არს უკიანე; ზღუათა და უკიანეთა ქარისაგან აღძრუასა ეწოდება ღელვა და ფურთუნი; ღელჳსგან აღმავალთა და ქვედაცემულთა მთათა წყლისათა - ზვირთი; ზღჳს ნაწილთა გრძლად შესრულთა ხმელად ეწოდება ტოტი ანუ წიაღი; ზღჳს კიდის ადგილთა, სადა ხომალდთა ძალუძს დგომა უშიშრად ღელჳსაგან, ეწოდება ნავთსადგური და ბერძულად ლიმენა; ზღუათა და მდინარეთა კიდეთ წყალი რა ეკვეთებოდეს ქარისგან სა აშხაპუნებდეს - ტალღა და ღადო; მცირეთა მდინარეთა შესაკრებელსა, რომელსა არა აქუს შეერთება ზღუათა თანა - ტბა, ცუდსა და მცირესა - ტბორე; ლელწამთა და ჯაგნართა ძირსა ქვეშე მდგომთა წყალსა - ჭაობი და ჭანჭრობი, ხოლო უმცირესსა ერთს ადგილს მდგომსა - გუბე (სხუანი სახენი ჰაერით შთამოსრულთა წყალთანი, ზაფხულ ანუ ზამთარ, იხილენ ლექსთა თანა: წვიმა, თოვლი და ყინული).

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > წყალი

  • 8 ჰაერი

    ერთი ოთხთა კავშირთაგანი, წულილი, ნოტიო, მხურვალი, ცეცხლისა უმძიმესი, მიწისა და წყლის უმსუბუქესი, უფერული და ორსახე ან ორსაჩინო, რამეთუ ნათლისა და ბნელისა შემწყნარებელ არს, სამთა საგრძნობელთა ჩუენთა მსახური, რამეთუ მის მიერ ვხედავთ, გვესმის და ვიყნოსთ. ამისგამო ხმაურობისა და აღმოფშჳნვის მიზეზი არს ( ნახე სტიხიოსთან) (1 თესალ. 4, 17; ვეფხისტ. 1294), воздух, άήρ, άίρος, aër.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ჰაერი

  • 9 თოფი

    I. ერთი დანა, ანუ ნაჭერი ნაქსოვთა, ვითარ ერთი თოფი სამოსელი, ოცი თოფი ჩითი, ლეინი და მისთანანი, конец, кусок, штука из ткани.
    ხელად საჭერი იარაღი ცეცხლის სასროლი, ружье. თ. თუფენგ, τουφέκι, τουφεκάκι. თოფი ჯაზაირი არს გრძელი, ყარაბინა - მოკლე და ზრქელი, ხოლო მაჟარი ან შაშხანა არს მსუბუქი და შიგნიდამ ლულა აქვს დაკუთხვილი. სიათა და თურგანი არს უდიდესი ზამბულაკი სრულიად დიდი, დამბაჩა ანუ ფიშტო - სრულიად პატარა თოფი.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > თოფი

  • 10 ბალღამი

    φλέγμα, ოთხნი ბალღამნი მოიხსენებიან ი. დამასკელის წიგნსა შინა და არიან აგებულებასა შინა კაცისასა და სხუათა ცხოველთასა იგივე, რაჲცა ხილულსა სოფელსა შინა ოთხნი ნივთნი: მიწა, წყალი, ჰაერი და ცეცხლი, რომელთაგან შენივთებულ არს გუამიცა კაცისა და არა იქმნების ესრეთ თანასწორ შეზავება მათი, რათა ერთი რომელიმე არა სჭარბობდეს მეორეთა და ესრეთ, ვისცა სჭარბობს მიწა, მას ეწოდება მიწის კერძი, ანუ მელანხოლიკოსი (μελάνος - შავი და χόλη - ნაღველი) თჳსება მისი არს მძიმე, დაფიქრებული, ანუ სევდიანი, ვისცა სჭარბობს წყალი, მას ეწოდება ფლეგმატიკოსი (φλεγματικός) და აქუს თჳსება გულგრილისა, ვისცა სჭარბობს ჰაერი, მას ეწოდება ხოლერიკოსი (χολεριικός), აქუს თჳსება ქარიანი და მხიარული, ვისცა სჭარბობს სისხლი, მას ეწოდება ცეცხლის კერძი ან სანგჳნიკოსი (Sanguinicus, ხოლო Sanguis სისხლი), თჳსება მისი არს მრისხანება ანუ გულფიცხელობა. ხარისხნი სიჭარბისა მათისანი არიან სხვადასხუა, რომელ ვიეთთა შორის იქმნებიან ფრიად გარდამეტებით და სხუათა შორის მცირედ და ძვილ შესამეცნებელ. ოთხნი ესე არიან სახენი საზოგადოდ, ეწოდება მათ ლათინურად ტემპერამენტი, темперамент, Temperamentum და ბალღამი (φλέγμα, არაბულად ნაზლა), ხმარებულ არს ნათესავის წილ. ოთხნი ბალღამნის მაგიერ ჯერ არს თქმად ოთხნი ტემპერამენტნი: მელანხოლია, ჶლეგმატიკა, ხოლერიკა და სანგვინიკა. ხოლო შინაგანისა აგებულებისა დაწყობილება არს ესრეთ; მიწის საცავი არს ელენთა, წყლისა - ნაღველი, ჰაერისა - ფილტჳ და სისხლისა - გული და ღვიძლი. ესენი საბას აღუწერია ლექსსა თანა რევმა, ρεΰμα, ток, поток, fluxus.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ბალღამი

  • 11 ერთ-სახელი

    რაჲცა მიითვალავს სახელსაცა და საზღუარსაცა სახელისასა (კატიღ. ანტ. §42),одноименный. აქა იგულისხმების ნათესავი. მაგალითად, ცხოველი არს გულისხმიერი და ცხოველი არს უგულისხმო, ანუ ქალაქი არს ტფილისი და ქალაქი არს ქუთაისი. რამეთუ სახელნი მიითვალვენ სახელსაცა და საზღუარსაცა თჳსისა ნათესავისასა.
    ხოლო ერთმოსახელე, თანმოსახელე და სახელმოდგამი არს, რომელთა სახელი საზოგადო და, ხოლო საზღუარი სხვა (მუნვე, კატიღ. §41 და 102), соименный, მაგალითად, ქუაბი სპილენძის სიავი საგბოლისი და ქუაბი ნაპრალი კლდისა. ესენი სახელით არიან ერთ, ხოლო საზღურით სხვა. ამათ ეწოდების ბერძულად სინონიმია (ლოღიკ. ბაუმ. §68), συνονμία, sunonimia; ხოლო ომონიმია, Όμονυμία, homonymia არს, ოდეს ერთი ლექსი იხმარების მრავალთა შინა მნიშვნელობათა, მაგალითად, ამისად იხილე ბუდე და ხელი.
    ერთსახელი და თანმოსახელე, განუკვეთელთა ეწოდების სეხნა, სეხნია, тезоименит, тёзка.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ერთ-სახელი

  • 12 ქრონიკოს

    Ср. ქკს*, ქორონიკოს, ქორონიკონი
    ბერძულის ლექსისაგან, ანუ κρόνος, год или время, წელიწადი, ჟამი ანუ დრო. ამისგან ზედშესრული მამრობითად χρονικός, მდედრობითად χρονική, უმეშვეობითად χρονικόν, годовой, годичный და χρονικά ანუ χρονογραφία წელთაღწერა, ანუ მოთხრობა საქმეთა დანიშნვითურთ წელიწადთა და დროთა მათთა, летопись. ქართულად ქკს* უხმარათ წელიწადთა აღსარიცხველად 532 წლის მოქცევისათჳს, რომელსა ეწოდება დიდი ინდიკტიონი, великий индиктион, или летоисчисление по великому индиктиону. რამეთუ რიცხჳ მთოვარის მოქცევისა 19 და მზის მოქცევისა 28 განამრავლო რა ერთი მეორესა ზედა, შეიქმნების 532 წელიწადი, რომელთაცა მობრუნების შემდგომად შვიდეულის დღენი, მთოვარის განახლება, პასეკის დღე, მისნი წინამავალნი და შემდგომნი დღესასწაულნი, მარხუათ აღების დღენი და სხუანი ანგარიშნი თჳთოეულის წლისანი, იმავე შვიდეულის და თთვეთ რიცხვებში მოვლენ, როგორც 532 წელიწადს წინათ ყოფილან. ვრცლად განმარტება ამისი იხილე ქართულის დაბეჭდილის დაბადების ბოლოს. და ვინათგან აღრიცხუა ესე წელთა ქორონიკონის ქართველთ გარდა სხუათაგან არა არს ხმარებული, ამად სათქმელ არს აქა, ვითარმედ ესე ქრონიკოსი, რომელია დიდი ინდიკტიონი, პასხალია, ხელთა და სხუანი აღრიცხუანი დაბადების ბოლოს დართულნი გაკეთებულ არიან რომაელის მონაზონის დიონოსის მიერ. ამანვე დიონოსიმ 516 წლითგან ქრისტეს შობით შემოიღო თჳსსა დროსსა წელთაღრისცუა ქრისტესით, რომელიცა მად ჟამადმდე არა სადა იყო იყო ხმარებული, ვითა სჩანს ისტორიათაგან. ამის გამო საგონებელ არს, ვითარმედ საქართველოსა შინა ქრონიკოსით აღრიცხუა შემოღებულ არს 780 წელსა, რამეთუ, უკეთუ დართო ამას ზედა 532, შეიქმნების 1312 წელი ქრისტესით. ამ წელიწადს ერთჯერ მობრუნებულა ქრონიკონს და მეორე დაწყებულა1313 წელსა. და კუალად უკეთუ დართო 1312 ზედა 532, შეიქმნების 1844 და შემდგომსა წელსა 1845 დაიწყება მესამე ქრონიკოსი. ამისგან სჩანს, ვითარმედ საქართველოს მეისტორიე ვახუშტი ბაგრატიონი რაჟამს აღრიცხავს უმეტეს ათორმეტისა მობრუნებასა ქრონიკოსისასა დასაბამითგან სოფლისათა, ესე აღურიცხავს თჳთ თავით თჳსით, ხოლო ნამდჳლად აღრიცხუა ესე არს იქმნებოდა უწინარეს შემოღებისა დიონოსის მიერ პასხალისა და მეტადრე უწინარეს ქრისტეანობისა.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ქრონიკოს

  • 13 ქ - კს

    ბერძულის ლექსისაგან, ანუ κρόνος, год или время, წელიწადი, ჟამი ანუ დრო. ამისგან ზედშესრული მამრობითად χρονικός, მდედრობითად χρονική, უმეშვეობითად χρονικόν, годовой, годичный და χρονικά ანუ χρονογραφία წელთაღწერა, ანუ მოთხრობა საქმეთა დანიშნვითურთ წელიწადთა და დროთა მათთა, летопись. ქართულად ქკქ - კსს უხმარათ წელიწადთა აღსარიცხველად 532 წლის მოქცევისათჳს, რომელსა ეწოდება დიდი ინდიკტიონი, великий индиктион, или летоисчисление по великому индиктиону. რამეთუ რიცხჳ მთოვარის მოქცევისა 19 და მზის მოქცევისა 28 განამრავლო რა ერთი მეორესა ზედა, შეიქმნების 532 წელიწადი, რომელთაცა მობრუნების შემდგომად შვიდეულის დღენი, მთოვარის განახლება, პასეკის დღე, მისნი წინამავალნი და შემდგომნი დღესასწაულნი, მარხwათ აღების დღენი და სხwანი ანგარიშნი თჳთოეულის წლისანი, იმავე შვიდეულის და თთვეთ რიცხვებში მოვლენ, როგორც 532 წელიწადს წინათ ყოფილან. ვრცლად განმარტება ამისი იხილე ქართულის დაბეჭდილის დაბადების ბოლოს. და ვინათგან აღრიცხwა ესე წელთა ქორონიკონის ქართველთ გარდა სხwათაგან არა არს ხმარებული, ამად სათქმელ არს აქა, ვითარმედ ესე ქრონიკოსი, რომელია დიდი ინდიკტიონი, პასხალია, ხელთა და სხwანი აღრიცხwანი დაბადების ბოლოს დართულნი გაკეთებულ არიან რომაელის მონაზონის დიონოსის მიერ. ამანვე დიონოსიმ 516 წლითგან ქრისტეს შობით შემოიღო თჳსსა დროსსა წელთაღრისცwა ქრისტესით, რომელიცა მად ჟამადმდე არა სადა იყო იყო ხმარებული, ვითა სჩანს ისტორიათაგან. ამის გამო საგონებელ არს, ვითარმედ საქართველოსა შინა ქრონიკოსით აღრიცხwა შემოღებულ არს 780 წელსა, რამეთუ, უკეთუ დართო ამას ზედა 532, შეიქმნების 1312 წელი ქრისტესით. ამ წელიწადს ერთჯერ მობრუნებულა ქრონიკონს და მეორე დაწყებულა1313 წელსა. და კwალად უკეთუ დართო 1312 ზედა 532, შეიქმნების 1844 და შემდგომსა წელსა 1845 დაიწყება მესამე ქრონიკოსი. ამისგან სჩანს, ვითარმედ საქართველოს მეისტორიე ვახუშტი ბაგრატიონი რაჟამს აღრიცხავს უმეტეს ათორმეტისა მობრუნებასა ქრონიკოსისასა დასაბამითგან სოფლისათა, ესე აღურიცხავს თჳთ თავით თჳსით, ხოლო ნამდჳლად აღრიცხwა ესე არს იქმნებოდა უწინარეს შემოღებისა დიონოსის მიერ პასხალისა და მეტადრე უწინარეს ქრისტეანობისა.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ქ - კს

  • 14 ქორონიკოს

    ბერძულის ლექსისაგან, ანუ κρόνος, год или время, წელიწადი, ჟამი ანუ დრო. ამისგან ზედშესრული მამრობითად χρονικός, მდედრობითად χρονική, უმეშვეობითად χρονικόν, годовой, годичный და χρονικά ანუ χρονογραφία წელთაღწერა, ანუ მოთხრობა საქმეთა დანიშნვითურთ წელიწადთა და დროთა მათთა, летопись. ქართულად ქკქორონიკოსს უხმარათ წელიწადთა აღსარიცხველად 532 წლის მოქცევისათჳს, რომელსა ეწოდება დიდი ინდიკტიონი, великий индиктион, или летоисчисление по великому индиктиону. რამეთუ რიცხჳ მთოვარის მოქცევისა 19 და მზის მოქცევისა 28 განამრავლო რა ერთი მეორესა ზედა, შეიქმნების 532 წელიწადი, რომელთაცა მობრუნების შემდგომად შვიდეულის დღენი, მთოვარის განახლება, პასეკის დღე, მისნი წინამავალნი და შემდგომნი დღესასწაულნი, მარხwათ აღების დღენი და სხwანი ანგარიშნი თჳთოეულის წლისანი, იმავე შვიდეულის და თთვეთ რიცხვებში მოვლენ, როგორც 532 წელიწადს წინათ ყოფილან. ვრცლად განმარტება ამისი იხილე ქართულის დაბეჭდილის დაბადების ბოლოს. და ვინათგან აღრიცხwა ესე წელთა ქორონიკონის ქართველთ გარდა სხwათაგან არა არს ხმარებული, ამად სათქმელ არს აქა, ვითარმედ ესე ქრონიკოსი, რომელია დიდი ინდიკტიონი, პასხალია, ხელთა და სხwანი აღრიცხwანი დაბადების ბოლოს დართულნი გაკეთებულ არიან რომაელის მონაზონის დიონოსის მიერ. ამანვე დიონოსიმ 516 წლითგან ქრისტეს შობით შემოიღო თჳსსა დროსსა წელთაღრისცwა ქრისტესით, რომელიცა მად ჟამადმდე არა სადა იყო იყო ხმარებული, ვითა სჩანს ისტორიათაგან. ამის გამო საგონებელ არს, ვითარმედ საქართველოსა შინა ქრონიკოსით აღრიცხwა შემოღებულ არს 780 წელსა, რამეთუ, უკეთუ დართო ამას ზედა 532, შეიქმნების 1312 წელი ქრისტესით. ამ წელიწადს ერთჯერ მობრუნებულა ქრონიკონს და მეორე დაწყებულა1313 წელსა. და კwალად უკეთუ დართო 1312 ზედა 532, შეიქმნების 1844 და შემდგომსა წელსა 1845 დაიწყება მესამე ქრონიკოსი. ამისგან სჩანს, ვითარმედ საქართველოს მეისტორიე ვახუშტი ბაგრატიონი რაჟამს აღრიცხავს უმეტეს ათორმეტისა მობრუნებასა ქრონიკოსისასა დასაბამითგან სოფლისათა, ესე აღურიცხავს თჳთ თავით თჳსით, ხოლო ნამდჳლად აღრიცხwა ესე არს იქმნებოდა უწინარეს შემოღებისა დიონოსის მიერ პასხალისა და მეტადრე უწინარეს ქრისტეანობისა.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ქორონიკოს

  • 15 ჶუტი

    საზომი მტკავლის ოდენი, ზოგთა თემთა შინა მეტია, ზოგგან ნაკლები და მიღებულ არს ნემეცური ლექსისგან ჶუს (ინგ. ფუტ), რომელია ფეხის ტერფი. რუსული საჟენი არს 7 ჶუტი, фут, ჶრანცისული ტოაზი არს 6 ჶუტი. კუალად ჶუტი განიყოფების 12 დუიმად. დუიმი არს გოჯის ოდენი. დუიმი არს 12 ლინია, ერთი ლინია - 12 ტერცია და სხ.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ჶუტი

  • 16 ფუტი

    საზომი მტკავლის ოდენი, ზოგთა თემთა შინა მეტია, ზოგგან ნაკლები და მიღებულ არს ნემეცური ლექსისგან ჶუს (ინგ. ფუტ), რომელია ფეხის ტერფი. რუსული საჟენი არს 7 ჶუტი, фут, ჶრანცისული ტოაზი არს 6 ჶუტი. კუალად ჶუტი განიყოფების 12 დუიმად. დუიმი არს გოჯის ოდენი. დუიმი არს 12 ლინია, ერთი ლინია - 12 ტერცია და სხ.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ფუტი

  • 17 ჯავშანი

    აბჯარი, ჯაჭვი რკინისა მეომართ საცმელი (მუნვე, 435, 1406), броня, панцырь, латы. გვარნი ამისნი არიან: სამანქანი თვალებმრგუალი, სამფარეშოსანი, შიგნით ნიკარტოვანი, რბილი, გარდაგრეხით ძნიად გასატეხი; ზეიდალი მსგავსი სამანქანისა, თჳთო რიგი ჯაჭვის თვალთა (ე.ი გრგოლთა) უფარეშო და მეორე რიგი ფარეშოსანი; ხოსროვანი მსგავსი ზეიდალისა და ქვედაპირი ღარღაროვანი; ქირაფქა მობრტყე ჯაჭვის გრგოლებ ფარეშოვანი, რბილი, ბასრი, გარდაგრეხით ადჳლ გასატეხი; ჯაბალა მსგავსი ქირაფქისა ჯაჭვის თვალთა რომელთამე ფარეში მრგუალი, რომელთამე ეკლებრივი. ხუთგვარნი ესე ჯავშანნი იქმნებიან კუალად სხვადასხვარიგნი; რომელნიმე თვალგრძელნი, რომელნიმე თვალფართო, კუალად ფარეშით ანუ ჯვარედად. არამედ სიკეთე და სისრულე მათი არს, რათა იყოს გრძელი და ფართო, ჯაჭვის თვალნი (ე.ი. გრგოლნი) რაზმად დაწყობილ, ფარეში შვენიერ და ძნელად გასატეხი, ნოტიობაში გვიან დასველდეს, თვალნი არ აკლდეს, კალთიდამ შედევნებული უმსხო იყოს, მკერდთა და ბეჭთა უზრქელესად. ქირაფქის გრგოლი ხმალსავით იზევდეს და სამანქანისა იგრხებოდეს, ნიკარტი ჰქონდეს გვარიანი და ღარი მოხდომილი. გარდა ამათსა კუალად პოლოტიკი არს რკინის ფიცარი მკერდთა და სხვათა სატკენთა ადგილთა მოსაკრავი ომთა შინა და ბრძოლათა; თორნი არს მრთელი რკინის პოლოტიკი ჯაჭვებით, ერთი მეორეზედ აკინძული, მთლივ ტანის ჩასაცმელი; ბეგთარი, ხელნავი და სამკლავე არიან ხელთშესაცმელნი აბჯარნი მხრებადმდე და საბარკულნი ფერხთშესაცმელნი ბარკლებადმდე; ქაშქანი არს სამხარიღლივე ჯავშანი (ხოლო თავის საბურველნი აბჯარნი იხილენ ლექსსა თანა ზუჩი).

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ჯავშანი

  • 18 ანაფორა

    სამღუდელოთა ზეიდამ საცმელი სახლებგანიერი პალეკარტი, ряса, ἐπανωφόρι, ἐπανωφόρημα, ხოლო Ἀναφορά ჰნიშნავს მოხსენებასა, თხოვასა, доношение, прошение
    ანუ არს რიტორული ნაკვეთი, რომელთა განმეორება, ოდეს ერთი და იგივე ლექსი დაიდების თავად რაოდენთამე შინა წევრთა პერიოდისათა, მაგალითად, სიყვარული სულგრძელ არს, სიყვარულსა არა შურნ, სიყვარული არა განლაღნის და სხ. (1 კორ. 13, 14; მუნვე მუხლ. 8). გინათუ რაოდენჯერ განმეორების და ესე ვითარნი, анафора, повторение.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ანაფორა

  • 19 გwამი

    ტანი, სხეული კაცისა ცოცხლისა ანუ მკუდარისა (მატ. 5,29 და შემდგომი, კwალად 6,22 და 14,12, კwალად 1 კორ. 12,15), тело. // ჶილოსოჶიურად გუამი და პირი ერთი და იგივე არს. არისტოტელე განსაზღwრებს ესრეთ: გwამი არს არსება განუკვეთელი, ბუნება სიტყwიერი და ქვემდებარება უზიარებელი (კატიღ. ანტ., § 79, 94 და 95 და შემდგომი), лицо, персона, ипостась.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > გwამი

  • 20 მახვილი

    I. მკვეთრი საჭურველი (ფსალ. 36, 14 და შემდგომი; ლუკ. 22:36, 49, 52), меч; სახენი ამისნი: დანა, სატევარი, ხანჯალი და სხ. ( ნახე ლექსსა თანა ხრმალი).
    იხმარების ზედშესრულადცა და ჰნიშნავს მკვეთრსა, მჭრელსა, გამჭრიახსა. მაგალითად: თვალი მახვილი, ანუ ხედვა მახვილი, სმენამახვილი, გონებამახვილი და სხ., вострый.
    ნიშანი პროსოდიისა, რომელთაცა მარცვალთა ზედა ლექსისათა ამაღლდების ხმა, რომელია ('), ударение в правописание. შეისწავე, რამეთუ ქართულსა ენასა შინა ორმარცულოვანთა და სამმარცულოვანთა ლექსთა შორის პირველსა ზედა მარცვალსა ამაღლდების ხმა. მაგალითად: კ'აცი, მდ'ინარე, ხოლო ოთხმარცულოვანთა და უმეტესთა შორის ამაღლება ხმისა იქნების დაბოლოვებითგან მესამესა ზედა მარცვალსა. მაგალითად: კაც'ისაგან, მდინ'არისა, მდინარ'ისაგან, დ'იდება, დიდ'ებული, დიდებ'ულება, დიდებულ'ებითა, დიდებულებ'ითითა და სხ. ცნობა ამისი ფრიად სახმარ არს შეთხზვასა შინა ლექსთა, ანუ სტიხთასა, რომელსა ეწოდების პოეზია. ხოლო განმარტება ამისი ეკუთნვის ნაწილსა ღრამმატიკისასა, რომელია პროსოდია ანუ ლექსთგამოღება და მოკლედ ჯერ არს შესწავება, ვითარმედ სტიხთა შინა ორნი და სამნი ლექსნი შეერთდებიან ესრეთ, ვითა რთულნი, ანუ ერთი ლექსი მრავალმარცულოვანი დაიდების, ვითა განყოფილი მიხედვითა ხმის ამაღლებისათა. საზომი ამათი ადვილად განისაზღურების ყურადღებითითა წარკითხვითა ძველთა მესტიხეთა წიგნთათა, მაგალითად: რო˘მე˘ ლმაˉ ნ შე˘ ჰქმნა˘ საˉ მყა˘რო˘ ძაˉლი˘ თა მი˘ თ ძლი˘ˉრი˘თაˉ.

    Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > მახვილი

См. также в других словарях:

  • Ошки — Монастырь Ошки груз. ოშკი …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»